Χρόνια πολλά Διαδίκτυο, πολυχρονεμένε μας αφέντη!

Δεν φταίει το ίδιο το διαδίκτυο για τον νέο ραγιαδισμό, την υποταγή, τον “ιντερνετισμό”, όπως άκουσα να τον αποκαλούν πρόσφατα, τον εθισμό στη χρήση του παγκόσμιου ιστού και τη μανία που έχει συνεπάρει μικρούς και μεγάλους, δασκάλους και μαθητές, υπουργεία και κυβερνήσεις. Παγκόσμια διαδικτυακή διακυβέρνηση, βλέπεις… Αν κάτι δεν “ανέβει” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ακόμη και αν γίνεται στη γειτονιά σου, μπορεί να μην το πάρεις… χαμπάρι. Ζούμε ψηφιακά, μαθαίνουμε από τον υπολογιστή, την “..τάβλα (tablet)”, το έξυπνο(;) τηλέφωνο… Και το βιβλίο; Η εφημερίδα; Θα τα καταργήσουμε; Ή θα τα χρησιμοποιούμε μόνο εμείς οι γραφικοί, παλιομοδίτες, εκπαιδευτικοί και λίγοι συνταξιούχοι;

Δεν αντέχω… Θα πω κάτι γραφικό: Ε! ρε, μια διακοπή ρεύματος που μας χρειάζεται! Όχι για πολύ, ίσα για να τελειώσουν οι μπαταρίες από τα κινητά, τους φορητούς υπολογιστές, όλα αυτά τα εργαλεία που μας υπηρετούν(;) σκλαβώνοντάς μας…

Μόλις λίγες μέρες πριν, ο ιδρυτής του Παγκόσμιου Ιστού, Τιμ Μπέρνερς Λι, με αφορμή τα 28α γενέθλια του διαδικτύου (η αρχική ιδέα για το Web είχε υποβληθεί από τον ίδιο στο CERN στις 12/3/1989), επισήμανε τους τρεις κατά τη γνώμη του μεγαλύτερους κινδύνους από την ευρύτατη χρήση του: Η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων, η διασπορά ψευδών ειδήσεων και η στοχευμένη άμεση (on-line) διαφήμιση προπαγάνδα.

Νέα εποχή, νέα μέσα, νέοι κίνδυνοι. Αν ένα κακό βιβλίο μπορούσε κάποτε να μας βλάψει (πόσο άραγε;), σήμερα βρισκόμαστε με τη θέλησή μας μπροστά σε κινδύνους τόσο καλά καμουφλαρισμένους με το μακιγιάζ, το “φτιασίδωμα” της προόδου, της εξέλιξης, της ελευθερίας και της δημοκρατίας, ώστε με τη θέλησή μας ξεπουλάμε την ελευθερία μας, την ιδιωτικότητά μας, τον ελεύθερο χρόνο μας, απλώς κάνοντας μερικά “κλικ”.

Φυσικά, το διαδίκτυο προβλήθηκε ως το πιο δημοκρατικό μέσο απ’ όλα τα προγενέστερα και παραδοσιακά μέσα διάδοσης πληροφορίας. Και υπό προϋποθέσεις αυστηρότατες μπορεί να λειτουργήσει έτσι. Όμως επειδή ο… οξαποδός κρύβεται στις λεπτομέρειες, αν λείψουν οι όροι και τα όρια, το ίντερνετ είναι τόσο δημοκρατικό, όσο δημοκρατική είναι και η στάση των φανατικών ισλαμιστών στην Ευρώπη, που κατηγορούν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για φασισμό όταν δεν τους αφήνουν -ελεύθερα και δημοκρατικά- να επιβάλλουν τη μαντίλα σε όλες τις μουσουλμάνες, κόρες, γυναίκες αδερφές τους.

Και αφού, ότι δεν γνωστοποιείται στο διαδίκτυο δεν υπάρχει(;), καταλαβαίνουμε πως έχουμε περάσει όντως στην εποχή της “μετά-αλήθειας”, όπως υποστηρίζουν σύγχρονοι στοχαστές. Δυσκολεύτηκα αρχικά να καταλάβω τον όρο “μετά-αλήθεια”… Τελικά, σημασία και επιρροή δεν έχουν οι αληθινές ειδήσεις, αλλά όσες προβάλλοντες ως αληθινές. Σ’ αυτό, το διαδίκτυο δίνει… ρέστα και ρεσιτάλ παραπληροφόρησης. Μπορεί να κλειστείς στο σπίτι σου, να διαβάζεις ειδήσεις μόνο ηλεκτρονικά και να έχεις την αίσθηση πως ο πλανήτης καταστρέφεται ή ότι ζωή υπάρχει μόνο με… ρεύμα και ίντερνετ. Και η ζωή να σε προσπερνά και να φεύγει… Και εσύ να ζεις στις νήσους των Μακάρων, ψωνίζοντας διαδικτυακά και με ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές ότι (νομίζεις) πως χρειάζεσαι, την ώρα που παραδίδεις και προδίδεις τα προσωπικά σου δεδομένα, τις καταναλωτικές σου συνήθειες, αλλά και τα πολιτικά πιστεύω σου, ανάλογα με το τι διαβάζεις, σε όποιον επιτήδειο μπορεί να τα αλιεύσει… Και αυτές οι προσφορές, βρε παιδάκι μου, να μη σταματάνε ποτέ…

Και εσύ, δάσκαλε;

Φυσικά, από τον “ιντερνετισμό” δεν θα μπορούσαμε να ξεφύγουμε και εμείς, στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Δάσκαλοι και μαθητές και Υπουργείο. Από φόβο μην μείνουμε πίσω στον αγώνα της προόδου, των εξελίξεων. Αρκετά μείναμε σκλαβωμένοι 400 χρόνια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και χάσαμε πολλά τρένα προόδου. Αυτό, βάλαμε στοίχημα ότι δεν θα το χάσουμε… Αλλά, αφού δεν χάσαμε το τρένο, χάσαμε ή υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να χάσουμε το μέτρο… Καλή και απαραίτητη η χρήση των τεχνικών μέσων για τη διδασκαλία, αναγκαίο να δείξεις ως δάσκαλος στο μαθητή τους δρόμους της βιβλιογραφίας και των παγκόσμιων βιβλιοθηκών, αλλά ως φορείς αγωγής, αν εμείς οι ίδιοι χάσουμε το μέτρο, πώς θα το μεταδώσουμε στα παιδιά μας; Τα ηλεκτρονικά μέσα και το διαδίκτυο πρέπει απλώς να παραμείνουν ΜΕΣΑ, συμπληρωματικά στην εκπαιδευτική διαδικασία, και όχι να γίνουν αυτοσκοπός και να μας καταλαμβάνει μανία. Γιατί, χωρίς να το καταλάβουμε, πουλάμε σιγά σιγά την ελευθερία μας, μπαίνουμε με τη θέλησή μας σε μια νέα σκλαβιά, ιντερνετική. Αποκτάμε με τη θέλησή μας νέο αφέντη…

Και όπως αντιλαμβάνεστε, σήμερα, δεν θα βρούμε όπως πριν από 200 χρόνια, νέους αγωνιστές, νέους Κολοκοτρώνηδες, Καραϊσκάκηδες, Κανάρηδες, Μιαούληδες και νέες Μπουμπουλίνες για να μας απελευθερώσουν και να αποτινάξουν για μας το ζυγό της εθελούσιας σκλαβιάς του διαδικτύου…

Ανδρέας Ανδρικόπουλος, Εκπαιδευτικός (andand1371@gmail.com)