Οι βασικοί πυλώνες των αλλαγών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

Ξεκίνησε, χθες, τις εργασίες της, σε μία πανηγυρική εναρκτήρια συνεδρίαση, η Επιτροπή για την Αναθεώρηση του Θεσμικού Πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με την παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Α. (κ.κ. Παν. Κουρουμπλή, Χρ. Βερναρδάκη και Γ. Μπαλάφα) και τη συμμετοχή των ΚΕΔΕ (κ.κ. Γ. Πατούλη, Απ. Κοιμήση και Δημ. Μπίρμπα), ΕΝ.Π.Ε. (κ.κ. Κ. Αγοραστού, Γ. Σγουρού, Σπ. Τζόκα και Δημ. Μαραβέλια), εκπροσώπου της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. (κ. Γ. Τσούνη), επιστημονικών συνεργατών, καθώς και διευθυντικών στελεχών του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Α.

Κατά την τοποθέτησή του, ο Υπουργός Εσ.Δ.Α., Παναγιώτης Κουρουμπλής, τόνισε:
«Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία που ζει η πατρίδα, σε αυτή την πολυεπίπεδη, οικονομική, ηθική και αξιακή κρίση που έχουμε ζήσει όλα αυτά τα χρόνια, καλούμεθα όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά, να αποτελέσουμε ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να υπάρξει και να συνυπάρξει σε μια διεργασία που αφορά σε ένα υψηλής σημασίας ζητούμενο. Την απελευθέρωση δημιουργικών δυνάμεων στο πλαίσιο της αποκέντρωσης, αλλά και την ισόρροπη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της πατρίδας. Κάτι που αποτελεί έλλειμμα και αδυναμία της περιφερειακής και κεντρικής διοίκησης», αναφέροντας χαρακτηριστικά:

«Επισημαίνω, επίσης και το έλλειμμα ισοπολιτείας που νοιώθει ένας πολίτης, ο οποίος μπορεί να βρίσκεται στην Ελληνική επικράτεια και να μη νοιώθει ισότιμος πολίτης με τους άλλους, στην απόλαυση βασικών αγαθών. Καλούμεθα σήμερα εμείς εδώ να βρούμε τους κοινούς τόπους. Δεν ψάχνουμε να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα. Υπάρχουν εμπειρίες και από άλλες χώρες όπου έχει καταδειχθεί με τον πιο εύληπτο τρόπο ότι μπορεί η Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού στα πλαίσια ενός κεντρικού επιτελικού κράτους, να απελευθερώσει δυνάμεις».

Ο Αν. Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Χριστόφορος Βερναρδάκης, στην σύντομη τοποθέτησή του, περιορίστηκε στο να εκφράσει την εμπιστοσύνη του στην επάρκεια των μελών της Επιτροπής (υπηρεσιακών παραγόντων και εμπειρογνωμόνων), αλλά και να επισημάνει τη στενή εκ μέρους του, παρακολούθηση των εργασιών της.

Κατά την τοποθέτησή του, ο Υφυπουργός Εσ.Δ.Α., Γιάννης Μπαλάφας, υπογράμμισε ότι, «η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου της Τ.Α., που εγκαινιάζεται σήμερα», θα επιδράσει θετικά στην περαιτέρω πορεία και πρόοδο των ΟΤΑ και της Αυτοδιοίκησης.

Τόνισε ότι, «βασικό ζητούμενο για τη Χώρα μας, σήμερα, είναι η αναπτυξιακή ανάκαμψη και η παραγωγική ανασυγκρότηση της Χώρας». Βασική, όπως είπε, προϋπόθεση γι’ αυτούς τους στόχους είναι, η ύπαρξη ενός κράτους ικανού και μίας Δημόσιας Διοίκησης, που θα είναι πυλώνας της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και ικανή να στηρίξει αυτήν την προσπάθεια.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, γ.γ. του Υπ.Εσ.Δ.Α., Κώστας Πουλάκης, κατά την ομιλία του, τόνισε:
«Ξεκινάμε σήμερα την υλοποίηση μίας μεγάλης μεταρρυθμιστικής πρωτοβουλίας, η οποία αποτελεί κεντρική κυβερνητική δέσμευση και προτεραιότητα, να σχεδιάσουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση του 21ου αιώνα, την οποία έχει ανάγκη η Ελληνική κοινωνία σήμερα περισσότερο από ποτέ και να της δώσουμε όραμα και πνοή. Άλλωστε, η ανάγκη διαμόρφωσης ενός θεσμικού πλαισίου σύγχρονου, που θα συνδυάζει τις αρετές της δημοκρατίας και της συμμετοχής αφ’ ενός και της αποτελεσματικότητας αφ’ ετέρου, αποτελεί μάλλον κοινή διαπίστωση και κοινή ανάγκη όλων των φορέων και κοινωνικών δυνάμεων που ασχολούνται και ενδιαφέρονται για τα αυτοδιοικητικά πράγματα στη Χώρα μας.

Η Ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σήμερα σε ένα σημείο καμπής. Από τη μία πλευρά, υπάρχουν συσσωρευμένες παθογένειες, αδυναμίες και στρεβλώσεις, οι οποίες κατέστησαν ακόμα πιο ορατές και σε πολλές περιπτώσεις εκρηκτικές, υπό το βάρος των αντιδραστικών νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων και των επιπτώσεων της μακρόχρονης οικονομικής και πολιτικής κρίσης. Από την άλλη, βέβαια, πλευρά, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες της Χώρας βρίσκονται αντιμέτωποι με τις ανάγκες αλλά και τις δυνατότητες που θέτει ενώπιόν τους και ενώπιον των τοπικών κοινωνιών η τρέχουσα κρίση και, κυρίως, ο στόχος της υπέρβασής της με κοινωνικό πρόσημο».

Στη συνέχεια, ο γ.γ. κ. Κώστας Πουλάκης αναφέρθηκε στις «παθογένειες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης» και παρουσίασε τους βασικούς πυλώνες, τους οποίους θα κληθεί να επεξεργαστεί η Επιτροπή:

• Πρώτος πυλώνας, ενίσχυση της δημοκρατίας, της αποκέντρωσης, της κοινωνικής συμμετοχής και της νομιμότητας και της διαφάνειας στη λειτουργία των Ο.Τ.Α. (αναλογικό εκλογικό σύστημα, ενδοδημοτική αποκέντρωση και ενίσχυση των τοπικών θεσμών, εισαγωγή θεσμών κοινωνικής συμμετοχής και ελέγχου, συλλογικό σύστημα διοίκησης Δήμων και Περιφερειών, εκσυγχρονισμός και απλοποίηση του συστήματος εποπτείας των Ο.Τ.Α.).
• Δεύτερος πυλώνας, ενίσχυση της διοικητικής αποτελεσματικότητας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με κεντρικούς στόχους την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων κάθε βαθμίδας διοίκησης και την ουσιαστική άσκηση αυτών, καθώς και την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας των ΟΤΑ. “Σημείο – κλειδί” στο στόχο αυτό, η αναβάθμιση της παρουσίας των στην καθημερινότητα των πολιτών μέσα από απτά και άμεσα ορατά αποτελέσματα.
• Τρίτος πυλώνας, αναβάθμιση του ρόλου των Περιφερειών στον αναπτυξιακό σχεδιασμό, στο πλαίσιο του εθνικού στόχου της δίκαιης ανάπτυξης. «Με την έννοια αυτή είναι σημαντικό να εξετάσουμε τη δημιουργία θεσμικών, επιστημονικών και χρηματοδοτικών εργαλείων που θα υποστηρίξουν τον περιφερειακό δημοκρατικό αναπτυξιακό προγραμματισμό, το κύριο εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης κάθε περιοχής, και τον “από τα κάτω”αναπτυξιακό σχεδιασμό, στο πλαίσιο των εθνικών γενικών κατευθύνσεων και στόχων», τόνισε.
• Τέταρτος πυλώνας, ενίσχυση του ρόλου των Δήμων στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής και την ανάπτυξη της αλληλεγγύης, αφ’ ενός με την αξιοποίηση και την αναβάθμιση των εργαλείων της με τη στενή έννοια προνοιακής πολιτικής, αφ’ ετέρου με την προώθηση μίας ενιαίας κοινωνικής ατζέντας, που θα περιλαμβάνει και άλλες με την ευρύτερη έννοια κοινωνικές δράσεις στους τομείς της λαϊκής στέγης, της πρωτοβάθμιας υγείας, της παιδείας, του πολιτισμού, του αθλητισμού κ.λπ., ώστε να διασφαλίζεται η πρόσβαση όλων των πολιτών σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. «Στην κατεύθυνση αυτή, κρίσιμη θεωρούμε και τη δημιουργία συνεργειών με τα τοπικά κινήματα αλληλεγγύης, αλλά και τη στήριξη των εγχειρημάτων που αναπτύσσονται στο χώρο της κοινωνικής οικονομίας», ανέφερε.
• Πέμπτος πυλώνας, ουσιαστική ενοποίηση των Ο.Τ.Α., «όχι μέσα από έναν ακόμα επανασχεδιασμό του αυτοδιοικητικού χάρτη, μέσα από την κοπτορραπτική των διοικητικών ορίων των Δήμων και των Περιφερειών, αλλά μέσα από την υλοποίηση συγκεκριμένων πολιτικών που θα αίρουν τις ενδοδημοτικές και ενδοπεριφερειακές ανισότητες, θα προάγουν την ενδοδημοτική και ενδοπεριφερειακή αποκέντρωση και, εν τέλει, θα καλλιεργούν στους πολίτες ενιαία δημοτική και περιφερειακή συνείδηση», όπως χαρακτηριστικά διευκρίνισε ο γ.γ. του Υπ. Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης.

Οι θέσεις της ΚΕΔΕ 
«Η ΚΕΔΕ αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και διατυπώνει συγκεκριμένες θέσεις και προτάσεις προκειμένου να αναπτυχθεί μια τριετής στρατηγική μεταρρυθμίσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι προτάσεις αυτές βασίζονται σε συγκεκριμένα συμπεράσματα και θέσεις που είτε έχουν διατυπωθεί το προηγούμενο διάστημα, είτε προκύπτουν από μελέτη που εκπόνησε για λογαριασμό της το  Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης».

Στην επισήμανση αυτή προχώρησε ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γ. Πατούλης, κατά τη διάρκεια της πρώτης συνεδρίασης της Επιτροπής για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Ο κ. Γ. Πατούλης υπογράμμισε ότι, «η τριετής στρατηγική μεταρρυθμίσεων αποτελεί μια δέσμευση που έχει αναλάβει η πολιτεία και η οποία θα πρέπει να υλοποιηθεί με βάση ένα αρκετά αυστηρό χρονοδιάγραμμα».

Στο πλαίσιο αυτό τόνισε ότι, οι αναγκαίοι βασικοί άξονες για την υλοποίηση αυτού του προγράμματος αλλαγής του θεσμικού πλαισίου είναι τρεις:

• Η οικονομική αυτοτέλεια και δημοσιονομική αποκέντρωση
• Οι εναλλακτικοί τρόποι χρηματοδότησης των Δήμων
• Ο εξορθολογισμός των δαπανών.

Στη συνέχεια, ο κ. Γ. Πατούλης αναφέρθηκε στην ανάγκη συνεννόησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Κεντρικής Διοίκησης, προκειμένου να προσδιοριστούν και να οροθετηθούν οι αρμοδιότητες όλων των επιπέδων διοίκησης.

Αφού χαιρέτησε την πρωτοβουλία του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Α. για την κατάρτιση του νέου θεσμικού πλαισίου, τόνισε ότι, αφενός αυτή η πρωτοβουλία θα πρέπει να ολοκληρωθεί και να μην μείνει στη μέση. Αφετέρου, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η διεθνής και Ευρωπαϊκή εμπειρία και να μελετηθούν τα μοντέλα που μπορούν, με την ανάπτυξή τους, να συμβάλουν στην καλύτερη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Χώρα μας.

Πηγή: epoli.gr