Μαγευτική βραδιά στο Κάστρο Μονεμβασίας, με πανσέληνο και Γιάννη Ρίτσο

Η Ένωση Γυναικών “Οι Μονεμβασιώτισσες” διοργάνωσαν την παρουσίαση του θεατρικού μονόπρακτου “Σονάτα του Σεληνόφωτος” του Γιάννη Ρίτσου, το Σάββατο 12 Ιουλίου στο Κάστρο Μονεμβασίας, στην πλατεία της Χρυσαφίτισσας.

Η “Σονάτα του Σεληνόφωτος”, από τα πιο αγαπημένα και γνωστά κείμενα του Ρίτσου, είναι ένας σκηνικός μονόλογος, μια «εκ βαθέων» εξομολόγηση, μια παρατεταμένη ικεσία για ζωή κι ελπίδα.

Το ρόλο της ηλικιωμένης γυναίκας ενσάρκωσε με μεγάλη επιτυχία η Μαρία Σιουρούνη και του νεαρού, ο Πάνος Τσέγκας. Τη βραδιά άνοιξε ο μαέστρος Αποστολάκος Γιώργος, παίζοντας κλασική κιθάρα. Την παράσταση έλουζε το φως του φεγγαριού, που συμπλήρωνε τη μαγευτική ατμόσφαιρα. Οι θεατές καταχειροκρότησαν το έργο και έφυγαν με τις καλύτερες εντυπώσεις.

Μετά το πέρας της εκδήλωσης η πρόεδρος του Συλλόγου κα Χρυσάνθη Τσαγκάρη ευχαρίστησε τη Μαρία Σιουρούνη και τον Πάνο τσέγκα για την παράσταση δηλώνοντας χαρακτηριστικά: « Ήταν μεγάλη έκπληξη για εμάς, όταν είδαμε τη Μαρία για πρώτη φορά σε αυτόν το ρόλο, στη Νεάπολη.  Η αλήθεια είναι ότι τη γνωρίζαμε τόσα χρόνια στην περιοχή, ως φιλόλογο.  Πρόσφατα, όμως, ένα προσωπικό της πρόβλημα την οδήγησε στην αποκάλυψη μιας άλλης πλευράς του εαυτού της, αυτής της ηθοποιού.   Δεν είναι τυχαίο ότι κατάγεται από το ίδιο χωριό με την Ειρήνη Παππά.   Η έμπειρία της και δουλειά της στο Θεατρο, πριν από πολλα χρόνια, και η συνεργασία της με τη Ρούλα Πατεράκη, όλα αυτά μας ήταν άγνωστα.    Δεν πειράζει όμως.    Αποζημιωθήκαμε γιατί την απολαύσαμε σε αυτό το έργο με την υπέροχη ερμηνεία της αυτή τη μαγική βραδιά. Και της ευχόμαστε, τώρα που βγήκε στη σύνταξη, να συνεχίσει στη μεγάλη της αγάπη, το Θέατρο και με άλλες επιτυχίες».

Λίγα λόγια για το έργο

Η Σονάτα του Σεληνόφωτος  γραμμένη από το Γιάννη Ρίτσο το 1956, είναι η πρωιμότερη από μια σειρά παρόμοιων ποιημάτων που τους δίνει το γενικό τίτλο Τέταρτη Διάσταση και  σημαδεύει με την ιδιότυπη μορφή και ατμόσφαιρά της το ξεκίνημα μιας νέας εποχής, όχι μόνο για το έργο του Γιάννη Ρίτσου , αλλά και για την ποίησή μας γενικότερα. Στην αφετηρία της πιο ευτυχισμένης εποχής για την προσωπική του ζωή και τη δημιουργία του, ο ποιητής, φαίνεται να ανασύρειαπό το παρελθόνβιώματα,  αγωνίες  και συγκινήσεις που δεν ανιχνεύονται στα ποιήματα της προηγούμενης «ηρωικής»δεκαετίας του Ρίτσου. Ο Ρίτσος  ξεχνάει για λίγο τις αγωνιστικές και ηρωικές εξάρσεις και στρέφεται στο βαθύτερο “είναι” του σε εσωτερικές αναζητήσεις, σχεδόν υπαρξιακές, που μετουσιώνονται ποιητικά με αριστουργηματικό τρόπο. Δέν είναι τυχαίο ότι για το ποίημα αυτό είχε πάρει το πρώτο  ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ.

Στη συνείδηση του ποιητή αντανακλώνται ιδεολογικές ανακατατάξεις που συνταράζουν την εποχή αυτή τον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς, στον οποίο ιδεολογικά και πολιτικά είναι ενταγμένος ο Ρίτσος. Ο ποιητής νιώθει επιτακτική την ανάγκη να επανατοποθετηθεί απέναντι στον κόσμο, γιατί του είναι αδύνατο να μη σκέφτεται το αύριο·  και για να το καταφέρει, καταφεύγει στη διαλεκτική της «υποκριτικής»: σε «προσωπεία» μυθικά ή  σε ρόλους ας πούμε. Στη φωνή τους, σμίγει η αλήθεια του άλλοτε  και του τώρα, του απώτατου και του τρέχοντος, του εγγύς και του μακράν, διανοίγοντας την προοπτική του μέλλοντος για ό,τι γνωρίσαμε, για τον «κόσμο του χθες».

Μετά το τέλος της παράστασης η Μαρία Σιουρούνη σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη δήλωσε στο staging.www.staging.monemvasianews.gr την αγάπη της για το θέατρο, ξεδιπλώνοντας μια πορεία ζωής που φαίνεται να είναι γεμάτη με συναίσθημα, αξιοπρέπεια και ήθος.

Ερώτηση: Με αφορμή τη σχετικά πρόσφατη παράστασή σας της ”Σονάτας του Σεληνόφωτος” στη Σπάρτη και την εξαιρετική ερμηνεία σας και με δεδομένο ότι είναι γνωστή στην περιοχή μας η ιδιότητά σας ως φιλόλογος, ήθελα να σας ρωτήσω το εξής: Αισθάνεστε ότι είστε ηθοποιός;

Ναι. Το πρώτο μου επάγγελμα ήταν αυτό. Πέρα από αυτό, όμως, αισθάνομαι ότι είναι κάτι που μπορώ να το κάνω καλά.

Ερώτηση: Πότε και πώς σας γεννήθηκε η αγάπη για το θέατρο;

Από πολύ μικρή ηλικία ένιωθα την ανάγκη έκφρασης μέσα από κάποιον δίαυλο. Μεγάλωσα στο Χιλιομόδι Κορινθίας. Η μητέρα μου, τα καλοκαίρια, με πήγαινε στο Φεστιβάλ της Επιδαύρου. Για μένα ήταν ένα τόπος μαγικός. Έχω δει σπουδαίες παραστάσεις εκεί με μεγάλους ηθοποιούς. Θυμάμαι το Μάνο Κατράκη στον “Προμηθέα Δεσμώτη”, την Παξινού, τους “Όρνιθες” σε σκηνοθεσία του Κουν. Θυμάμαι, επίσης, ότι μου άρεσε να απαγγέλω ποιήματα. Και επειδή δεν ήθελα να με ακούν, τα καλοκαίρια κολυμπούσα βαθιά στη θάλασσα και απήγγειλα μεγαλόφωνα. Εκεί δε με ενοχλούσε κανείς. Το αγαπημένο μου ποίημα ήταν το ”Βράχος και το Κύμα” του Βαλαωρίτη. Δεν τόλμησα, βέβαια, να πω στους γονείς μου ότι ήθελα να ασχοληθώ αποκλειστικά με το θέατρο και έτσι πέρασα σε μια σχολή κοντά στα ενδιαφέροντά μου απλώς για να μπορέσω να φύγω και να κάνω αυτό που ήθελα. Έτσι λοιπόν βρέθηκα φοιτήτρια στη Φιλοσοφική Σχολή στη Θεσσαλονίκη και παράλληλα στη  Δραματική Σχολή  της Ρούλας Πατεράκη και στο θίασο της.

Ερώτηση: Αναφέρατε προηγουμένως ότι μεγαλώσατε στο Χιλιομόδι  που, όπως γνωρίζω, είναι η γενέτειρα της Ειρήνης Παππά. Είχατε επικοινωνήσει μαζί της; Την είχατε συναντήσει;

Μια φορά μόνο. Είχα πάει στο σπίτι της  και θυμάμαι ότι μου είχε προσφέρει τσάι. Όχι δε με επηρέασε θετικά η συνάντηση αυτή. Τα λόγια της για το ”χώρο” του θεάτρου και τις προϋποθέσεις για την εξέλιξη του ηθοποιού ήταν πολύ αποτρεπτικά. Δεν θέλω να τα αναφέρω εδώ.

Ερώτηση: Αφού, απ’ ότι λέτε, το θέατρο ήταν πολύ σημαντικό για σας, γιατί το εγκαταλείψατε τόσα χρόνια; 

Οι αποφάσεις που παίρνουμε στη ζωή μας, πολλές φορές, δεν είναι αποτέλεσμα συνειδητών επιλογών, αλλά συνισταμένη διαφόρων παραγόντων, που πολλές φορές ξεπερνούν τα όρια του αισθητού και ανάγονται σε αυτό που οι άλλοι αποκαλούν μοίρα ή πεπρωμένο. Η αλήθεια είναι πως μετά την ολοκλήρωση των σπουδών μου (και στις δύο σχολές) η επιθυμία μου και ο στόχος μου ήταν να δουλέψω ως ηθοποιός. Και πράγματι πήρα μέρος σε αρκετές. Ο χώρος του θεάτρου όμως είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικός και όχι πάντα με έντιμους όρους. Εκτός από αυτό δεν είχα και αυτό που λένε ”πλάτες”, δηλαδή οικονομική υποστήριξη για τα ”προς το ζην” και γνωριμίες για προώθηση στο χώρο. Ίσως όμως αυτό που λέω να είναι εκλογίκευση και η πραγματική απάντηση στο ερώτημά σας να είναι: ο φόβος και η ανασφάλεια ότι δε θα τα καταφέρω. Έτσι, όταν ανακοινώθηκε ο διορισμός μου ως καθηγήτριας στους Μολάους, σκέφτηκα: ”Δεν έχω να χάσω τίποτα, ας πάω για λίγα χρόνια”.  

Ερώτηση: Απ’ ότι μου λέτε ”ουδέν μονιμότερον του προσωρινού”, γιατί φτάσατε να πάρετε σύνταξη από αυτό το επάγγελμα; Σε  αυτά τα χρόνια ασχοληθήκατε καθόλου με το θέατρο; Ξαναπαίξατε κάποιο ρόλο; 

Όχι. Πριν απ’ τη ”Σονάτα”, είχα 23 ολόκληρα χρόνια να παίξω. Όταν ξανάπαιξα, αισθάνθηκα πραγματικά ευτυχισμένη και ένιωσα ότι ξαναπιάνω το νήμα από εκεί που το είχα αφήσει. Δεν ένιωσα ότι ο χρόνος που πέρασε αφαίρεσε κάτι απ’ τις υποκριτικές μου ικανότητες. Αντίθετα, πιστεύω  ότι η εμπειρία της ζωής ενστάλαξε μεγαλύτερη ωριμότητα στα υποκριτικά μου μέσα. Αυτό μου λένε και κάποιοι που με ήξεραν στο θέατρο από παλιά.

Ερώτηση: Όμως ασχοληθήκατε με το ερασιτεχνικό θέατρο, ως σκηνοθέτης, στους Μολάους.

Ναι. Αλλά όχι από την αρχή, μόνο τα τελευταία χρόνια. Όταν διορίστηκα, αφοσιώθηκα στο σχολείο και στις οικογενειακές μου υποχρεώσεις. Δεν ήθελα να ξαναπαίξω.  Ήθελα να ξεχάσω αυτή την πλευρά του εαυτού μου. Ίσως το είχα θεωρήσει ως προσωπική ήττα. Ούτε ήθελα να παίξω με ερασιτέχνες ηθοποιούς, γιατί πίστευα ότι θα ήταν άνιση η σύγκριση. Εξάλλου, δεν είχα κάποιον για να με σκηνοθετήσει. Το ενδιαφέρον μου για το θέατρο ”ξύπνησε” πάλι μέσα απ’ το χώρο του σχολείου, του Λυκείου Μολάων, όταν το 2003 στα πλαίσια ενός προγράμματος της ”Ολυμπιακής Παιδείας”, σκηνοθέτησα με μαθητές την ”Ελένη” του Ευριπίδη. Τότε ένιωσα ιδιαίτερη ικανοποίηση, γιατί  μαθητές  και μαθήτριες, που δεν είχαν φανταστεί ότι μπορούν να παίξουν θέατρο, οι περισσότεροι, μάλιστα, δεν είχαν δει ποτέ αρχαίο θέατρο, δούλεψαν με ενθουσιασμό και με πάθος και απέδειξαν στους εαυτούς τους και στο κοινό της περιοχής ότι μπορούν να ανεβάσουν θέατρο στους Μολάους. Ήταν,  πιστεύω, η αρχή, γιατί στην συνέχεια ακολούθησαν πολλές μαθητικές παραστάσεις στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο από άλλες καθηγήτριες.

Ερώτηση: Έχετε σκηνοθετήσει, όμως, και με ενήλικες στους Μολάους. Πείτε μου πως τους πείσατε; Γιατί οι μεγάλοι είναι λιγότερο ”εύκολοι” σε σχέση με τους εφήβους.

Έτσι είναι, γιατί οι ενήλικες   χρειάζεται να πειστούν, να αισθανθούν ότι τους αρέσει και ότι είναι ασφαλείς, για να εκτεθούν στο κοινό. Πρέπει να λειτουργείς ως εμψυχωτής-εμπνευστής και όχι ως δάσκαλος, που ο ρόλος του εμπεριέχει -κακώς βέβαια- το στοιχείο της εξουσίας. Με τους ενήλικες ξεκίνησα από κάποια σεμινάρια θεάτρου τριών  μηνών, ως εκπαιδεύτρια, μέσω των Κέντρων Εκπαίδευσης Ενηλίκων, ένα πρόγραμμα που προσφερόταν τότε (2005-2008) από το Υπουργείο Παιδείας. Εκπαίδευσα αρκετές ομάδες στην περιοχή. Από αυτές δημιουργήθηκε η ερασιτεχνική θεατρική ομάδα ”Αιθεροβάμονες” στους Μολάους με την οποία έχουμε ανεβάσει δύο έργα, την ”Αυλή των Θαυμάτων” του Ι.Καμπανέλλη και τη ‘Στρίγγλα που έγινε αρνάκι” του Σαίξπηρ που θα παιχτεί και το καλοκαίρι.

Ερώτηση: Πως σκεφτήκατε να ανεβάσετε τη ”Σονάτα του Σεληνόφωτος”; 

Κοιτάξτε. μου είχε μείνει μια περούκα αχρησιμοποίητη, που είχα αγοράσει για άλλο λόγο  και σκέφτηκα ότι κάτι έπρεπε να την κάνω (Γέλια). Για να σοβαρευτούμε όμως. Αγαπώ  πολύ αυτό το έργο του Γιάννη Ρίτσου και μου γεννήθηκε η επιθυμία να ξαναπαίξω.  Τον ποιητικό αυτό μονόλογο τον ήξερα πολύ καλά, γιατί τον δίδασκα στην Γ’ Λυκείου. Είναι ένα αριστούργημα που αγγίζει τη σφαίρα της υπαρξιακής φιλοσοφίας και μιλάει στην ψυχή όλων μας.   

Ερώτηση: Τι σημαίνει για σας η λέξη ”ηθοποιός” και τι ”θέατρο”;  

Το θέατρο είναι για μένα μια άλλη όψη της ζωής. Και το κοινό είναι μια μεγάλη αγκαλιά, μια έκφραση αποδοχής (έστω ολιγόλεπτης).  Ξέρετε οι περισσότεροι καλλιτέχνες έχουν έντονες τις εσωτερικές τους αναζητήσεις, ”ψυχοψάχνονται”. Βέβαια, η υποκριτική δεν αντικαθιστά σε καμία περίπτωση, κατά τη γνώμη μου, την ψυχανάλυση. Είναι απλώς μια στιγμιαία ελάφρυνση των παθών και εκτόνωση. Όσο για τον ηθοποιό, είναι κάτι πολύ σπουδαίο. Είναι αυτό που σημαίνει η ετυμολογία της λέξης, ποιεί-ήθος. Αλλιώς, είναι απλά ένας θεατρίνος.  

Ερώτηση: Τώρα τι σκέφτεστε να κάνετε, ποια τα σχέδιά σας; 

Προς το παρόν δεν έχω κάποιο σχέδιο. Εξάλλου, αποφεύγω να κάνω  σχέδια, γιατί, όπως λένε, ”όταν κάποιος κάνει σχέδια, ο Θεός γελάει”. Ότι είναι, θα έρθει μόνο του. Ίσως επαναλάβω τη Σονάτα για λίγες ακόμα παραστάσεις.