Οι Καλύβες Λιρών

Οι Καλύβες είναι ένα μικρός γραφικός οικισμός που ανήκει στην Κοινότητα Λιρών. Διασχίζοντας κάποιος τον επαρχιακό δρόμο Νομίων – Λιρών – Κουλεντίων, θα τον συναντήσει στο δεξί μέρος του δρόμου, μετά την πηγή Κουκάκι. Αυτός ο μικρός οικισμός με θέα κυρίως την Μπιλλίνα, το Σώρακα και τον Άκασσο, περιστοιχίζεται από όμορφα γραφικά τοπία όπως: το λόφο των Αγίων Αποστόλων, την πηγή και το Ρέμα Κουκάκι κ.α.

Είναι το μέρος που προσφέρεται για καλούς ανηφορικούς και κατηφορικούς περιπάτους, πηγαίνοντας από εκεί μέσω των αγροτικών δρόμων προς Σώρακα, Άκασσο και Μπουμπουτσέλια, όπως το έχω κάνει κι εγώ άπειρες φορές.

Το χωριό τα πρώτα χρόνια έπαιρνε νερό από μια πηγή που βρισκόταν κοντά, λίγο πιο έξω απ’ το χωριό, δίπλα στον επαρχιακό δρόμο, στο κτήμα Παπαδάκη. Πολλές φορές όμως στέρευε και εξαναγκάζονταν να μεταφέρουν νερό με τα μουλάρια τους από το ρέμα της πηγής Βρυσικά ή Κουκάκι, λίγα μέτρα πιο κάτω από το σημερινό δρόμο προς Τέρια.

Τα καλά κτήματά τους βρίσκονταν στην απέναντι πλαγιά (στο Σώρακα) όπου εκεί εκτός του ότι έβοσκαν τα ζώα τους είχαν και τα περιβόλια τους. Έτσι ήταν υποχρεωμένοι να διαβαίνουν καθημερινά το ρέμα του Άκασσου (στο σημείο που βρίσκεται το σημερινό γεφυράκι, δίπλα απ’ τη γεώτρηση του Παπαδάκη) που μερικές φορές το Χειμώνα το ρέμα φούσκωνε και εξαναγκάζονταν έτσι για να φθάσουν ως τα κτήματά τους, να κάνουν το γύρο του Άκασσου.

Στην πραγματικότητα το χωριό αυτό ήταν δημιούργημα και κατοικία κυρίως δύο οικογενειών, των Λεκάκηδων και των Παπαδάκηδων, που πολλά απ’ τα μέλη τους είχα την τύχη να γνωρίσω όπως: το Δημήτρη (Μήτσο) Παπαδάκη (δάσκαλο), το Μιχάλη Παπαδάκη, τη Ρηνιώ Παπαδάκη-Μπαρμπαγιάννη, τον Τάσο και Μήτσο Παπαδάκη, το Γιάννη Λεκάκη κ.α.

Τα ανακαινισμένα και όμορφα σημερινά σπίτια του χωριού αυτού, δεν μπορούν όμως να καλύψουν με τίποτα την έλλειψη φωνών και ζωών των περασμένων χρόνων που είναι διακριτή, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες, που έδιναν νόημα και περιεχόμενο στην ύπαρξή τους. Σήμερα ο τελευταίος των «Μοϊκανών» φίλος Δημήτρης Λεκάκης, πιστός στις επιταγές: «Ω ξειν, αγγέλλειν… τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι» (Σιμωνίδης ο Κείος), παραμένει ο άγρυπνος φρουρός-πιστός φύλακας άγγελος όλης της περιοχής και του χωριού.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου Αργείτη «Μαθαίνοντας για τον τόπο μου»

Αναφορά στις φωτογραφίες:

• ΦΩΤΟ2. Ο «καταρράκτης» της πηγής Κουκάκι (κοντά στις Καλύβες) δίπλα στον κάτω μύλο (από τους δύο της περιοχής που βρίσκονται πάνω από το δρόμο), πηγαίνοντας προς Λιρά.
• ΦΩΤΟ 3. Στο «Δώθε Σώρακα» τα πρώτα χρόνια έμενε ο Διονύσης Ανδριτσάκης, ο Μανώλης Κατσουλώτος και η περιβόητη Μαίρη (σύζυγος του Ελληνοαμερικάνου, Δημήτρη Παπαδάκη) που είχε σκοτώσει μέσα στο δικαστήριο του Κάστρου (Ειρηνοδικείο, που βρισκόταν στη θέση του σημερινού Επισκοπείου), μετά από προσωπική διένεξη και δίκη που είχαν μεταξύ τους, τον γνωστό Μπούρα, κτηματία που έμενε στο Κάστρο, αλλά όριζε όλη σχεδόν την περιοχή Καλύβων και Σώρακα. Επίσης κατά διαστήματα έμεναν και διάφοροι σέμπροι όπως, ο Λουκάς Αρώνης, πατέρας του Αποστόλη Αρώνη και του Γιάννη (παππούς των γνωστών μας σήμερα, Λουκά Πάτουχα και Νίκου Πάτουχα)
• ΦΩΤΟ 4. Στον «Κείθε Σώρακα» έμενε ο Αγγελής Αρώνης με την οικογένειά του ( παππούς του Αγγελή Αρώνη, του Νίκου και της Βελούδος), κάτοχος της περιοχής αυτής. Επίσης εκεί έμεναν κατά διαστήματα και οι Σέμπροι του κτήματος όπως: Ο Μανώλης Κατσουλώτος, ο Χρήστος Κατσουλώτος με τα παιδιά του (Παναγιώτη, Γιώργο, Θοδωρή) και ο Αντώνης Βατούγιος από Ικαρία, άριστος τεχνίτης κατασκευής ξυλοκάμινων. Επίσης εκεί γεννήθηκε και ο γιος του Παναγιώτης.
• ΦΩΤΟ 5. Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται κοντά στο «Δώθε Σώρακα», πάνω από την πηγή «Λεύκο» ή «Αρναούτη». Είναι παλαιά εκκλησία που έχει όμως ανακαινιστεί δύο φορές. Την πρώτη φορά το 1950 με πρωτοβουλία και δαπάνη εξ’ ολοκλήρου του Δημήτρη Παπαδάκη – συζύγου της περιβόητης Μαίρης και τη δεύτερη το 2010 με πρωτοβουλία του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Λιρών, καθώς και με σημαντική βοήθεια από τους ιδιοκτήτες των παρακείμενων χωραφιών.
• ΦΩΤΟ 6. Το παμπάλαιο και μοναδικό στο είδος του (για την περιοχή μας) εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη, είναι όλο πλακοσκέπαστο και βρίσκεται ανάμεσα στους δύο Σώρακες, πάνω στο λόφο που βλέπει προς πλευρά Μπιλλίνας (κτήμα Γαλανού).
• ΦΩΤΟ 7. Ο ναός των Αγίων Αποστόλων (παλαιό Μοναστήρι), όπως σώζεται σήμερα, βρίσκεται ανάμεσα στον «καταρράκτη» Κουκάκι και Καλύβες, στο αριστερό μέρος του δρόμου προς Καλύβες, πάνω στο λόφο, πολύ κοντά στο εγκαταλειμμένο σπίτι Λιαράκου («Μεταξά» ). Μάλιστα μέρος του αυλακιού, που έφερνε το νερό από την πηγή Κουκάκι έως εκεί, σώζεται ακόμη στο πάνω μέρος του κεντρικού δρόμου, στην άκρη του κτήματος Λιαράκων.