Τελετή σήμανσης αιωνόβιας ελιάς στην Άνω Πόλη Μονεμβασίας

Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης», που τελούσε υπό την Αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», τρία μνημειακά δένδρα εντάχθηκαν στο ανωτέρω δίκτυο, μεταξύ των οποίων και η ελιά (ποικιλία Αθηνολιά) που βρίσκεται δίπλα στον βυζαντινό ναό της Αγίας Σοφίας στην Άνω πόλη του Κάστρου της Μονεμβασίας.

Πρόκειται για μια προσπάθεια του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας, με αφορμή την εθνική επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης και αφορά υπεραιωνόβια δέντρα, των οποίων η ιστορική εκτενής τεκμηρίωση αποτελεί καρπό μακροχρόνιας μελέτης του τοπικού ερευνητή Παναγιώτη Λαλούση.

Έτσι ο Δήμος Μονεμβασίας και η Δημοτική Κοινότητα Μονεμβασίας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας, σας καλούν στη τελετή σήμανσης της αιωνόβιας ελιάς, την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2025 και ώρα 10:30 π.μ. μετά το πέρας της θείας λειτουργίας στην Αγία Σοφία – Άνω Πόλη Μονεμβασίας.

H μακραίωνη παρουσία του δέντρου στο χώρο τεκμηριώνεται από την περίμετρο του κορμού σε ύψος 1 m, που φθάνει τα 4.40 m και η διάμετρος το 1.70 m. Το πλάτος της κόμης ξεπερνά τα 11.50 m, και το ύψος τα 6.60 m. Σε προγενέστερους χρόνους, η εγκάρσια τομή επί του κύριου κορμού σε ύψος 1.50 m, είχε ως αποτέλεσμα την απαρχή περιμετρικής σπηλαίωσης, η οποία όμως δεν επηρέασε την πρόοδο του δέντρου. Η ανάπτυξη της ελιάς συνεχίστηκε και μετά την γενετική της τροποποίηση από αγριελιά σε ποικιλία Αθηνολιάς και σήμερα διακλαδώνεται σε τέσσερις μεγάλους βραχίονες. Φύεται ως ξερική σε άγονο έδαφος και σε υψόμετρο 124 m.

Η περίμετρος της βάσης του κορμού ανέρχεται σε 7.50 m, η διάμετρος σε 2.20 m και μέρος του ριζικού της συστήματος απλώνεται στην επιφάνεια του εδάφους. Εκτιμώμενη χρονολόγηση της ελιάς, δείχνει την ηλικία των ετών από την ίδρυση του βυζαντινού ναού της Αγίας Σοφίας.